داروخانه گیاه پزشکی تابنده

کالیبراسیون سمپاش 400 لیتری پشت تراکتوری

سمپاش‌های تراکتوری بوم دار یکی از بهترین سمپاشهای جهان بوده و در انواع

1-سوارشونده ، 2- کششی و 3- خودکشی (خودگردان) در سمپاشی مزارع مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این سمپاشها نازلها دو به دو یکدیگر را همپوشانی کرده و پاشش یکنواخت و بطور کامل سطح مزارع را می‌پوشاند. با استفاده از نازل مناسب بادبردگی و تلفات محلول سمی به حداقل رسیده و اکثر قسمتهای گیاه با ذرات سم پوشیده می‌شود. انواع موجود در ایران سوارشونده بوده و بوسیله اتصال سه نقطه تراکتور در پشت تراکتور نگهداری و حرکت می‌نماید. عرض کار سمپاشهای بومدار در کشورهای پیشرفته که دارای مزارع تسطیح شده می‌باشند تا 40 متر بوده ولی در ایران عمدتاً بدلیل عدم تسطیح و ناهمواریهای زمین عملاً از بومهای 8 متری استفاده می‌شود.

راندمان سمپاشهای 400 لیتری با بوم 8 متری در شرایط کشور مابین 15-10 هکتار در روز می باشد.

میزان لهیدگی محصول در مبارزه با علفهای هرز غلات در زمانیکه گندم کوتاه و امکان پنجه‌زنی و ترمیم وجود دارد ناچیز بوده ولی در مراحل پیشرفت رشد گندم که ساقه‌ها بلند شده و امکان ترمیم شکستگی بوته‌هاوجود ندارد در صورت استفاده از تراکتورهایی با چرخهای به عرض 40-30 سانتیمتر حرکت تراکتور در مزرعه 12-8% محصول را له کرده و خسارت و.ارد می‌آورد. لذا اجرای تمهیداتی در جهت استفاده از نازلهای پاشش زیاد و افزایش عرض کار بوم اهمیت استفاده از تکنولوژی پیشرفته و تسطیح مزارع را که آشکار می‌سازد تا جائیکه در استفاده از بومهای 40 متری لهیدگی مزرعه ومحصول به یک پنجم و تا 2% کاهش می‌یابد.

کالیبراسیون سمپاشهای پشت تراکتوری بوم دار

کالیبراسیون چیست؟ در برخورد اول اکثر استفاده کنندگان تصور می‌کنند که تنظیم سمپاش جهت پاشش مقدار معینی محلول در هکتار را کالیبراسیون می‌گویند. در حالیکه تعریف صحیح و کامل کالیبراسیون عبارت است از: تنظیم سمپاش برای پاشش مقدار معینی سم خالص یا محلول سمی در هکتار با قطر ذرات از پیش تعیین شده و تعداد معینی از ذرات در یک سانتیمتر مربع برای این منظور از کارتهای حساس به آب استفاده می‌شود. با برخورد ذرات آب به این کارتها لکه‌های آبی رنگ بوجود می‌آید که قابل مشاهده بوده و امکان شمارش آنها وجود دارد. چون قبل از کالیبره شدن سمپاش ممکن است پاشش نامنظم و اشکالات متعددی در سیستم سمپاشی وجود داشته باشد. جهت جلوگیری از این اتلاف و مصرف بی‌رویه سموم و سوزش احتمالی محصول و مسمومیت کاربران عملیات کالیبراسیون بایستی کامل انجام شود.

مراعات کلیه نکات فنی و تکنیکهای سمپاشی موجب کارکرد مناسب سمپاشی می‌گردد.

مراحل کالیبراسیون سمپاشهای 400 لیتری پشت تراکتوری بوم‌دار:

1- انتخاب نازل: نازل مهمترین بخش یک سمپاش بوده و محلول سمی از آن خارج و به ذرات ریز تبدیل می‌گردد. در حال حاضر نازلهای خارجی که نامبرده می‌شود در نمایندگیهای فروش موجود بوده و در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد.

* نازل 8002 بادبزنی: با جنس ریزین صنعتی ویا پلاستیک و رنگ زرد، ارتفاع پاشش این نازل در دو بار همپوشانی 75 سانتیمتر و در سه بار همپوشانی 115 سانتیمتر از بالای محصول می باشد. زاویه پاشش آن 80 درجه بوده و محلول دهی 2/0 گالن آمریکایی در دقیقه در PSI40 یا 8/2 بار فشار

* نازل 11003 بادبزنی: از جنس ریزین صنعتی یا پلاستیکی و رنگ ابی ، ارتفاع پوشش این نازل در دوبار همپوشانی 50 سانتیمتر و در سه بار همپوشانی 5/72 سانتیمتر از بالای محصول می‌باشد. زاویه پاشش آن 110 درجه، محلول‌دهی آن 3/0 گالن آمریکایی در دقیقه در 8/2 بار یا 40 PSI فشار

* نازل 11004 بادبزنی: این نازل از جنس استیل ساخته شده است. زاویه پاشش این نازل 110 درجه و محلول‌دهی آن 4/0 گالن آمریکایی در دقیقه در 8/2 بار یا 40 PSI فشار است. با ارتفاع پاشش 40 سانتیمتر از بالای محصول.

در مبارزه با علفهای هرز گندم که ارتفاع متوسط بوته‌ها که حدود 20-15 سانتیمتر می باشد و معمولاً مزارع دارای ناهمواری تسطیح مناسب نمی‌باشد، استفاده از نازل 8002 توصیه می‌گردد. ارتفاع پاشش این نازل زیاد و مصرف محلول سمی در هکتار کم می باشد.

در صورتیکه مزارع تسطیح شده و محل برداشت آب نزدیک مزرعه بوده، حجم و ارتفاع محصول زیاد شده باشد می‌توان از نازلهای 11003 و حتی 11004 که دارای پاشش کم و محلول دهی زیاد می‌باشند استفاده نمود. یادآور می‌شود که در نازلهای با ارتفاع پاشش کم، بادبرگی سموم کاهش می‌یابد. در برخی از کشورهای پیشرفته برای مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی از نازلهای مخروط توخالی یا گردپاش که ذرات بسیار ریز تولید می‌نمایند استفاده می‌شود.

2-فشار سمپاشی: فشار سمپاشی در سمپاشهای بوم‌دار با نازلهای بادبزنی Tjet معمولاً بین 5-1 بار بوده و برای مبارزه با علفهای هرز از فشار 3-2 بار و در مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی فشار بین 3 تا 4 بار مناسب می باشد.

هر چه فشار افزایش ‌یابد خروجی محلول بیشتر شده وذرات نیز ریزتر می‌گردد. در مبارزه با علفهای هرز از ذرات درشت‌تر استفاده می‌شود تا بادبردگی به حداقل برسد. تنظیم فشار بستگی به دور موتور و دور محور توان‌دهی یا PTO داشته و میزان انرا با رگلاتور یا شیرفشار تنظیم می‌نمایند. شیر فشار مرغوب می‌بایستی حتی در افزایش نهایی فشار، مقداری محلول برگشتی به مخزن داشته باشد تا از ترکیدگی پمپ و لوله‌ها جلوگیری شود.

در ایران سازندگان از فشار سنج‌های 60 تا 100 بار استفاده می‌کنند. که به هیچ عنوان نمی‌تواند فشار صحیح 2 تا 3 بار را نشان ‌دهد از طرف دیگر منظور از فشار سمپاشی، فشار در پشت نازل می باشد که با فشار موجود در خروجی پمپ متفاوت بوده و همیشه مقدار آن کمتر از فشار در خروجی پمپ می باشد. برای تعیین فشار دقیق و صحیح در نازلها می‌توان در نزدیکی یکی از نازلها، فشارسنج نصب نمود. راه دیگر برای تعیین مقدار فشار صحیح نازلها،‌به این صورت است که در مدت زمان یک دقیقه مقدار خروجی چندنازل را اندازه‌ می‌گیریم. میزان محلول بدست آمده از نازلها را با جدول مقایسه و با تغییر رگلاتور به فشار لازم می‌رسیم.

از آنجائیکه کشاورزان برای اندازه‌گیری خروجی نازلها ظروف مدرج ندارند و تنها وسیله اندازه‌‌گیری آنها قوطی خالی یک لیتری سموم مصرف شده می‌باشد، لذا می‌توان با استفاده از ساعت، زمان پرشدن ظرف یک لیتری را به ثانیه یادداشت‌نمود.

برای مثال: اگر مدت پرشدن یک قوطی یک لیتری 40 ثانیه طول بکشد از فرمول ریاضی

مقدار خروجی را در یک دقیقه بدست می‌آوریم و با استفاده از جدول میزان فشار راتعیین می‌کنیم.

نازلها بر اثر کارکرد و عبور محلول سمی به مرور زمان فراختر شده و خروجی آنها افزایش می‌یابد. برابر منحنی بروشور مربوطه افزایش خروجی نازلهای زرد و آبی موجود، در 100 ساعت کارکرد برابر با 4-2 درصد دارد در صورتیکه افزایش خروجی بعضی از نازلها در 50 ساعت ممکن است به 35 درصد نیز برسد. در صورتیکه نازل در مدت طولانی کارکرده باشد خروجی آن افزایش می‌یابد و در فشار معین خروجی آن با خروجی جدول مطابقت نخواهد داشت. به منظور آزمایش و کسب اطمینان لازم از سلامت نازلها و برای مشخص کردن درصد افزایش خروجی می‌توانیم به وسیله یک ظرف و در مدت زمان یک دقیقه مقدار محلول خروجی را از نازلها بدست آوریم. با اندازه‌گیری محلول بدست آمده در یک دقیقه از نازلها می‌توانیم مقدار بدست آمده از هر نازل را مشخص نمائیم. سپس مقدار بدست آمده را در جدول موردمقایسه قرار دهیم. همانگونه که ملاحظه می‌شود مقدار محلول بدست آمده از نازل موجود 8002 برنجی 760 سی‌سی می باشد. باتوجه به اینکه نازل 8002 در فشار 2 بار می‌بایست 650 سی‌سی خروجی داشته باشد به این صورت ملاحظه می‌کنیم که 110 سی‌سی خروجی اضافی در یک دقیقه بدست می‌اید.

cc 110= cc650 - cc760

حال برای کم‌کردن فشار با تغییر رگلاتور و تکرار مجدد این آزمایش می‌توانیم به میزان خروجی مناسب مورد نیاز برسیم.

3-سرعت حرکت تراکتور: تراکتور در مزارع مکانیزه و هموار تا 14 کیلومتر در ساعت می‌تواند حرکت نماید، از آنجائیکه مزارع کشور اغلب ناهموار و دارای موانع طبیعی زیادی می‌باشند، لذا سرعت و حرکت تراکتور در حال سمپاشی بین 4 تا 6 کیلومتر در ساعت برابر 66 یا 100 متر در دقیقه می باشد. اگر کیلومتر شمار تراکتور خراب و یا موجود نباشد جهت تعیین سرعت باید از راننده بخواهیم با استفاده از تجربیات قبلی در مزرعه مورد آزمایش،‌میزان گاز دستی و دنده را انتخاب و شروع به حرکت در شرایط مزرعه نماید پس از یک دقیقه مسافت طی شده را به وسیله متر اندازه‌ می‌گیریم. برای دقت بیشتر در اندازه‌گیری می‌توان اقدام به نصب چندین پرچم در مسیر حرکت تراکتور نمود. پس از متراژ با استفاده از فرمول تناسب ریاضی،‌سرعت تراکتور را به کیلومتر در ساعت بدست می‌آوریم. برای مثال مسافت طی شده 83 متر در یک دقیقه باشد سرعت تراکتور حدود 5 کیلومتر در ساعت بدست می‌آید.

4-میزان محلول مصرفی در هکتار

با در دست داشتن شماره نازل ، میزان فشار و سرعت حرکت تراکتور می‌توان با مراجعه به جدول مقدار مصرف محلول در هکتار را از پیش محاسبه نمود. بعنوان مثال.

در صورت استفاده از نازل 8002 زرد رنگ در فشار 3 بار که معادل 45 PSI می باشد و سرعت حرکت ترکتور 5 کیلومتر در ساعت، میزان مصرف محلول در هکتار طبق جدول 190 لیتر خواهد بود و این در حالیست که با استفاده از نازل 11003 آبی رنگ در همان شرایط یعنی فشار 3 بار و سرعت 5 کیلومتر در ساعت جدول میزان محلول مصرفی را 283 لیتر نشان می‌دهد.

در صورت استفاده از نازل 11004 استیل دقیقاً در همان شرایط مقدار مصرف محلول 379 لیتر خواهد بود. حال مجدداً مقدار مصرف این نازلها را با هم مقایسه می‌کنیم. برای نازل 8002 مقدار 190 لیتر و برای 11003 مقدار 283 لیتر و برای نازل 11004 مقدار 379 لیتر است.

* محلول مصرفی در عملیات کالیبراسیون: مجدداً یادآوری می‌شود که عملیات کالیبراسیون به منظور صرفه‌جویی در مصرف سموم پیش‌گیری از سوزش احتمالی گیاهان و جلوگیری از آلودگی ناخواسته محیط زیست و مسمومیت انسانی، بوسیله آب خالص انجام می‌شود.

ضمناً با توجه به اینکه عملیات کالیبراسیون بدون استفاده سموم انجام می‌شود.جهت صرفه‌جویی در وقت و هزینه‌ها در صورتیکه در هنگام انجام عملیات شرایط جوی کاملاً مساعد نبوده و حتی کم باد وجود داشته باشد می‌توان اقدام به کالیبراسیون نمود، اما در هنگام سمپاشی مزرعه می‌باید شرایط جوی کاملاً مساعد و از وسایل ایمنی بطور کامل استفاده نمود.

5-کنترل وضعیت عمومی سمپاش: قبل از انجام عملیات اجرایی کالیبراسیون می بایستی به کنترل عمومی سمپاش پرداخت. برای اطمینان از عملکرد صحیح سمپاش و کالیبراسیون اصولی، کنترل بخشهایی که نام برده می‌شود ضروری است:

ابتدا باید کنترل نمود که درجه‌بندی میزان محلول در طرفین مخزن صحیح باشد. شلنگ آب نما در مقابل درجات در دو طرف مخزن مخصوصاً در مخازن غیرقابل رویت محتویات برای کنترل مقدار محلول سم موجود باشد. بازدید از توری سبدی درب مخزن، این سبد بایستی در اطراف و زیر مشبک و توری آن 30 مش باشد. و درب مخزن محکم بسته شده و در موقع حرکت باز نشود و نشتی نداشته باشد.

لوله خروجی و برگشتی مخزن نشتی نداشته باشند. صافی زیر مخزن موجود و مجهز به توری 50 مش بوده و توری آن گرفتگی نداشته باشد. کلیه اتصالات موجود از پمپ تا نازل کنترل شود تاچکه نداشته باشد.

فاصله نازلها در روی بوم کنترل و همگی 50 سنتیمتر فاصله داشته باشند. شیار نازلهای Tjet همگی در روی یک خط و موازی با طول بوم باشد. در بعضی موارد جهت جلوگیری از برخورد پاشش نازلها با هم، خطوط نازلها را بازوایه بسیار کم نسبت به خط بوم نصب می‌نمایند. دراین حالت باید خطوط شیار نازلها باهم موازی باشند. نازلها پاشش یکنواخت داشته و توری آن‌ها 50 مش و گرفتگی نداشته باشند.

دبی نازلها در بخشهای مختلف بوم یکسان و هم‌چنین دبی‌نازلهای یک بخش نیز باهم متفاوت نباشد این عمل بوسیله آزمایش و اندازه‌گیری میزان خروجی محلول بدست می‌آید. در صورت مشاهده اختلاف باید نازلهای خراب و فرسوده تعویض گردد. جهت جلوگیری از چکه در هنگام قطع سمپاشی نازلها مجهز به توری Chekvalve یا توری چکه‌گیر باشند.

بخشهای مختلف خرپای بوم مخصوصاً لولای اصلی لقی نداشته باشد. کلیه بخشها پیچ تنظیم ارتفاع داشته باشند و همه قسمتها در روی یک خط قرار گیرند. زمانیکه تراکتور در یک جای مسطح ایستاده، فاصله دو طرف بوم از زمین یکسان باشند. برای این منظور با استفاده از متر و همکاری راننده می‌توان اقدام به تنظیم بازوها نمود.

محور تواندهی ترکتور در کلیه حالات پاشش که بسته به نوع نازل و رشد محصول، ارتفاع بوم از زمین که بین 50 تا 130 سانتی‌متر تغییر می‌نماید حتی الامکان بصورت افقی کارکند تا به پمپ فشار وارد نیاید.

اگر تعداد نازلها 15 عدد باشد حداکثر عرض کار پاشش در روی زمین 5/8 متر و عرض کار مفید 8 متر و فاصله نازل اول تا نازل آخر 5/7 متر می باشد.

* بومهای تاشوی ضربدری به بومهای افقی ارجحیت دارند زیرا در هنگام برخورد بوم به مانع با عقب رفتن بوم،‌سر آن بالا رفته و مانع را رد می‌کند.

اندازه و روش نصب و قرار گرفتن شلنگ‌های رابط باید طوری باشد که در موقع بازشدن مانع پاشش نازلها نشده و در هنگام جمع شدن در لای قطعات گیر نکند. در انتهای بوم قطعه Uشکل حفاظ نازلها وجود داشتته باشد تا هنگام پائین آوردن بوم و یا برخورد با موانع طبیعی به نازلها آسیب وارد نیاید.

عملیات اجرایی کالیبراسیون در مزرعه: برای شروع کالیبراسیون مقدار معینی آب در مخزن می ریزیم. از آنجائیکه مخزن توسط بازوهای متصل به تراکتور بصورت دایره‌ای بالا و پائین می‌رود. بنابراین خواندن میزان محلول باید در ارتفاعی معین انجام گرفته و بهتر است شاسی سمپاش در روی زمین مسطح قرار گیرد.

اگر این عمل بعلت گیرکردن PTO به قسمتهای مختلف تراکتور یا شاسی عملی نباشد می‌بایستی ارتفاع وسط شاسی از زمین بوسیله متر یا تکه چوب اندازه‌گیری شود. برای دقت بیشتر در تعیین مقدار آب موجود میزان آنرا پس از رفع تلاظم از روی درجات دو طرف مخزن خوانده و معدل گیری می‌نمائیم. میزان آب موجود در سمت چپ مخزن 260 لیتر و میزان آب در سمت راست مخزن 240 لیتر، لذا معدل آب موجود در مخزن 250 لیتر خواهد بود.

البته در صورتیکه امکان گذاشتن شاسی در روی زمین وجود داشته باشد اندازه‌گیری میزان محلول در این روش دقیق‌تر خواهد بود. پس از تعیین میزان آب اولیه موجود در مخزن، سمپاشی به مزرعه رفته و محلول پاشی ازمایشی را انجام می‌دهد.

مساحتی به طول 50 تا 100 متر را در داخل مزرعه انتخاب می‌نمائیم. مساحت انتخاب شده برای این آزمایش 50 متر می باشد که با نصب پرچم حدود آن مشخص می‌گردد. حال محلول‌پاشی با آب در این فاصله یک یا چند بار انجام می‌شود. در این آزمایش محلول‌پاشی 4 بار انجام شده است. دور موتور،‌وضعیت دنده‌ها با کمک یا بدون کمک یادداشت‌ می‌گردد. برای اگاهی از سرعت تراکتور بهتر است زمان سمپاشی یادداشت‌ و سرعت نیز محاسبه شود. برای مشخص شدن مسافت طی شده می‌توانیم مسافت انتخاب شده را در تعداد تکرار سمپاشی ضرب نمائیم. بعنوان مثال در این آزمایش

مسافت طی شده به متر 200= 4 × 50

پس از انجام محلولپاشی در آزمایش ، تراکتور به جای اول آمده و در شرایط قبلی قرار می‌گیرد. در این شرایط میزان آب باقیمانده در مخزن را پس از رفع تلاطم ازروی درجات دو طرف مخزن خوانده و معدل گیری می‌نمائیم. در این آزمایش میزان آب باقیمانده در سمت راست مخزن 220 لیتر و در سمت چپ مخزن 200 لیتر پس معدل آب باقیمانده 210 لیتر می باشد.

تعیین مقدار آب مصرفی در آزمایش کالیبراسیون:

میزان آب مصرفی= آب باقی‌مانده در مخزن بعد از سمپاشی – آب موجود در مخزن قبل از سمپاشی

بعنوان مثال همانگونه که گفته شده در سمپاشی با نازل آبی میزان آب موجود در مخزن در ابتدای ازمایش 250 لیتر و پس از انجام آزمایش 210 لیتر لذا:

آب مصرفی در آزمایش لیتر 40=210-250

برای مشخص کردن آب مصرفی در یک هکتار کافی است:

آب مصرفی در آزمایش × 10000

آب مصرفی در هکتار=

مسافت طی شده به متر × عرض کار سمپاش

در این آزمایش

10000×40

لیتر 250 = = آب مصرفی در هکتار

200×8

اگر آب مصرفی مورد نظر 250 لیتر در هکتار باشد کالیبراسیون خاتمه یافته است. در صورتیکه رقم بدست آمده بامیزان محلول مورد نظر اختلاف داشته باشد چه بایدکرد؟

* اگر مقدار محلول بدست آمده بامیزان مورد نظر بیش از 10 درصد اختلاف داشته باشد بایستی شماره نازل را تغییردهیم.

* اگر اختلاف جزئی و یاکمتر از 10 درصد باشد باید با تغییرات فشار و یا سرعت به اندازه مورد نظر رسید.

برای مثال: اگر بخواهیم با یک مخزن 400 لیتری 2 هکتار را سمپاشی کنیم یعنی 200 لیتر در هکتار محلول مصرف کنیم، بایستی نازل آبی 11003 را برداشته و بجای آن از نازل 8002 استفاده کنیم.

ولی اگر رقم 225 تا 275 لیتر در هکتار مورد نظر باشد می‌توان با تغییر فشار یا سرعت به اندازه لازم رسید.

آیا میزان خروجی محلول سمی درفشار معین با خروجی آب یکسان است؟ با حل نمودن سموم مختلف در آب، غلظت و لزجت محلول نسبت به آب افزایش یافته و در نتیجه خروجی نازلها مقداری کاهش می‌یابد. لذا بسته به مقدار و انواع سموم حل شده میزان خروجی محلول نسبت به آب 3 تا 5 درصد کاهش می‌یابد که این مقدار بایستی در محاسبات کالیبراسیون منظور گردد. برای مثال: اگر در آزمایش کالیبراسیون آب مصرفی در هکتار در فشار معین 200 لیتر بدست آمده باشد. میزان محلول سمی خروجی در همان فشار 190 تا 194 لیتر خواهد بود، ‌بنابراین جهت رسیدن به مصرف 200 لیتر محلول سمی در هکتار می بایستی با تغییر جزئی فشار، آب مصرفی را 3 تا 5 درصد افزایش داده و برای اطمینان بیشتر عملیات کالیبراسیون را یک بار دیگر تکرار نمود.

همانطوریکه گفته شد کلیه عملیات کالیبراسیون با آب انجام می‌گرفت لذا در هنگام سمپاشی حتماً می‌بایستی موارد ایمنی را که شامل: استفاده از ماسک، عینک، کلاه، دستکش، لباس و کفش مناسب می‌باشد مراعات نموده و در شرایط جوی نامناسب مانند ساعات گرم روز و وجود باد از انجام سمپاشی خودداری نمود. به کشاورزانی که از تراکتور یا سمپاشهای اجاره‌ای استفاده می‌کنند توصیه می‌شود بر عملیات کالیبراسیون در کلیه مراحل نظارت کنند