داروخانه گیاه پزشکی تابنده

 

از بین رفتن کودهای حیوانی

در داخل طویله و یا بعد از خارج نمودن کود از طویله چنانچه رعایت اصول در نگهداری ان نشود انتقال به مزرعه قسمت عمده ان از بین خواهد رفت . بنابراین از زمان تولید تا انتقال به مزرعه از راههای مختلفی خاصیت این کودها بشرح زیر از بین خواهد رفت .

 

-  از بین رفتن مواد مایع داخل کود :

از بین رفتن فاز مایع در کود حیوانی به لحاظ مواد غذائی گیاه از اهمیت بالائی برخوردار است . فاز مایع و یا بعبارت دیگر ادرار از کف طویله ها و عبور از محل دپو کود حرکت کرده و چنانچه کف طویله بنحوی جاسازی نشده باشد این مایعات به هدر خواهد رفت . همانطوریکه قبلاً نیز اشاره شد تقریباً 50 درصد وزن کودهای حیوانی بدواً جزء فاز مایع میباشد .

 

 

نحوه شستشوی و از بین رفتن فاز مایع

 

عموماً در طویله های سنتی و روستائی کودهای حیوانی از پنجره طویله به خارج از ان می ریزند و یا در زیر باران و هوای ازاد نگهداری مینمایند و یا با وارد شدن اب باران از سقف و ابچکان ان تحت تاثیر قرار خواهند گرفت . چنانچه دپو کودهای حیوانی در فضای باز نگهداری گردند ارزش این نوع کودها ظرف شش ماه به نصف تقلیل خواهد یافت .

 

البته در از بین رفتن مایعات داخل کودهای حیوانی به تنهائی نبوده بلکه مواد غذائی قابل حل در آب نیز بهمراه این مایعات از بین خواهد رفت . یعنی ازت ، فسفر ، پتاس نیز بهدر خواهد رفت . از طرفی مواد آلی قابل حل نیز به میزان قابل توجه ای کاهش خواهد یافت . و این موضوع رنک مایعاتی است که در زهکش و دپو این کودها ملاحظه میشود.

 

هدر رفت به شکل گاز .

 

در اصل هدر رفت ازت و ماده الی بشکل بخار از کودها قابل توجه است . اوره و امونیاک موجود در کودهای حیوانی عمده ترین موادی است که بشکل گاز از کودهای حیوانی بهدر خواهد رفت و حرکت هوا و باد هدر رفت را تسریع مینماید .

 

نگهداری صحیح کودهای حیوانی

 

در حقیقت نگهداری صحیح کودهای حیوانی نگهداری مواد غذائی داخل انهاست . هدر رفت مواد غذائی در بهترین شرایط نیز اتفاق می افتد ولی می توانیم میزان انرا کاهش دهیم . برای اینکار استفاده از روشهای زیر تا حدودی مناسب خواهد بود .

 

مواد زیر بستر حیوان

 

استفاده از بستر مناسب در حقیقت برای تمیز و خشک نگهداشتن بستر حیوانات است . همانطوریکه قبلاً نیز اشاره شد استفاده از بستر مناسب در اینجا نگهداری و جذب ادرار داخل فضولات حیوانی نهایتاً مواد غذائی مورد نیاز گیاه است . لذا بکار بردن نوع این مواد نظیر کاه و کلش و نسبت ان در جذب تثبیت آب و مواد غذائی موثرند بطوریکه کلش چند برابر گاه میتواند مواد غذائی قابل حل در آب و ادرار را  نگهداری نمایند . همانطوریکه قبلاً نیز گفته شد استفاده از کودهای تازه در مزرعه اثر سوء در تولید محصول خواهد داشت .

 

مصرف کودهای تازه مستقیماً در مزرعه

 

بعضی از کشاورزان کودهای تازه حیوانی را مستقیماً به مزرعه برده وارد خاک مینمایند . یا در نقاط مختلف بصورت دپو کوچک ریخته و بعداً با شخم وارد خاک مینمایند . با وارد نمودن کودهای تازه به مزرعه قبل از عمل تخمیر سبب خواهد شد که بذر علفهای هرز و یا احیاناً بیماریهای مختلف وارد مزرعه کردند و اگر بصورت کوپه ای در جاهای مختلف در مزرعه ردیفی نیز نگهداری گردند سبب میشود تا مواد غذائی در اثر بارندگی و یا تبخیر مواد غذائی و مواد الی به هدر رود لذا برای جلوگیری از هدر رفت مواد غذائی نگهداری کود و تخمیر آن ضروریست .

 

نگهداری مناسب کودهای حیوانی در یکجا

 

برای جلوگیری از هدر رفت بهر نحوی که ممکن است کودها را یکجا دپو نموده و بشکل مناسبی برای تخمیر آماده نمائیم . برای اینکار موارد زیر عمده و ضروریست .

 

الف – کودها در محل نگهداری، فشرده شوند  .

ب – باندازه کافی در دپو و نگهداری کودها رطوبت وجود داشته باشد .

ج – نگهداری کود بایستی در حد مقدورات در فضای سرپوشیده و یا در جریان حرکت هوا قرار داشته باشد .

د – جابجائی کودهای دپو شده صورت نگیرد . این چهار مورد از موارد عمده ای است که بایستی بکار گرفته شود.

یکی از راههای جلوگیری از هدررفت که در بعضی از دامداریهای بآسانی قابل تاٌمین است   مواد زیر بستر حیوانات در کف بستر طویله ها است  گه کاملاً با پاهای حیوانات مخلوط و فشرده خواهند شد . در این روش بمیزان زیادی مواد مورد مصرف بستر بکار گرفته شود .

 

مصرف مواد نگهدارنده با کودهای حیوانی

 

برای جلوگیری از هدرفت ازت داخل کودهای حیوانی مصرف مواد شیمیائی معمول گشته است . مواد شیمیائی مورد مصرف اوره و ترکیبات ازت دار موجود در کودهای حیوانی توسط مواد شیمیائی از تجزیه آنها جلوگیری کرده و موادی که بصورت گاز بهدر می رود مانع از تشکیل گاز در این مرحله خواهند شد . موادی نظیر فسفریک و یا سولفوریک و یا هیدوکلریک اسید از موادی شیمیائی و اسید قوی هستند مواد محافظ میباشند . این مواد با اسیدی نمودن محیط مانع از تجزیه اوره شده و یا آمونیاک را بصورت نمک تبدیل کرده و از فرار آن بشکل گاز ممانعت می کند .

بخاطر گرانی اینگونه مواد شیمیائی و نحوه مصرف انها در عمل محدودیتهایی را بوجود می آورد .

از بین مواد شیمیائی بالا اسید فسفریک نسبت به بقیه ترجیح داده میشود چراکه مصرف آن نه فقط از هدررفت ازت جلوگیری میکند بلکه خود باعث افزایش فسفر قابل جذب گیاه را در کود میشود . سایر مواد محافظ در این زمینه Caso4 ، Cacl و Ca ( NO3 ) 2 را میتوان نام برد .

در امریکا بجای استفاده از این مواد  از کود سوپرفسفات تریپل بمیزان 50-30 کیلوگرم در یک تن کود محافظتی برای هدررفت در کودهای حیوانی مصرف مینمایند . ولی بهتر است از کودهای سوپرفسفات ساده استفاده نمود چون در کود تریپل میزان سولفات کلسیم کمتر است .

 

نحوه ، میزان  و زمان مصرف کودهای حیوانی در مزرعه

 

زمان ، شکل و مقدار مصرف کود در زمین با خصوصیات فیزیکی و شیمیائی خاک و نوع گیاه شرایط اقلیمی و نوع کودهای مصرفی متفاوت خواهد بود .

 

زمان مصرف کودهای حیوانی

آزمایشاتی که بر روی کودهای شیمیائی در زمان مصرف انجام داده اند برای جلوگیری از شستشو و تاثیر آن بر روی گیاهان مختلف مشخص شد که مصرف اغلب کودها در زمان کاشت تاثیر بهتری داشته است . در زمینه زمان مصرف کودهای حیوانی نیز چنین است . یعنی کودهای حیوانی که کاملاً تخمیر شده است بایستی همزان با کاشت و یا همزمان با مصرف کودهای شیمیائی مصرف نمود چراکه مواد مغذی داخل کودهای حیوانی نیز شسته شده به هدر میرود .

آزمایشی که در امریکا روی مزرعه ذرت بهاره صورت گرفته است تاثیر مصرف کود حیوانی در پائیز و مقایسه آن در مصرف بهاره ملاحظه شده است .

مواد مغذی در کودهای مورد مصرف در پائیز کمتر تاثیر داشته است و نتایج مصرف بهاره مفیدتر بوده است . مصرف کودهای حیوانی در خاکهائی با بافت ریز هدر رفت مواد غذائی کمتر اتفاق میافتد . در این گونه مواقع مصرف کود در پائیز و یا اوایل زمستان که در منطقه بروز یخبندان نباشد اشکالی نیست . البته تثبیت مواد غذائی در اینگونه از خاکها بیشتر است . در خاکهای سبک و شنی و یا اراضی شیبدار که احتمال شستشو و فرسایش خاک مدنظر باشد زمان مصرف به زمان کاشت نزدیک میباشد .

 

نحوه مصرف کودهای حیوانی به خاک

کودها در فرصت کوتاه به مزرعه بشکل یکنواخت پخش نموده سپس با شخم زیر خاک مینمائیم . در یک هکتار بمیزان 10 تن کود حیوانی سوخته مصرف میگردد . این عمل در ممالک پیشرفته و یا در بعضی از شرکتهای  دولتی در ایران دستگاهی است که در کف تریلی و پشت بندها میکانیزه شده و یکنواخت در مزرعه پخش مینماید . عمق مصرف در خاک بستگی به نوع خاک و نوع کود و شرایط  اقلیمی دارد . بطور مثال برای خاک شنی در عمق داده میشود .

 

میزان مصرف کود حیوانی

بطور کلی جهت تعیین مقدار کود حیوانی به فاکتورهایی نظیر ماده الی خاک ، نوع گیاه مورد کشت ، بافت خاک ، میزان باران باید توجه داشت . مثلاً برای خاکهائی که از لحاظ ماده الی فقیر باشند باید میزان کود حیوانی زیادتر مصرف نمود . از طرفی خاکهائیکه دارای بافت سبک هستند نسبت به خاکهای سنگین مصرف کود حیوانی بیشتر خواهد بود و یا در مناطقی که دارای باران زیادی باشند مصرف کود زیادتر خواهد شد . نیاز گیاهان به کود حیوانی متفاوت خواهد بود . مثلا نیاز غلات به کودهای حیوانی نسبت به گیاهان وجینی متفاوت خواهد بود